Emzirme Destekleyici Sistem Nedir? Nasıl Uygulanır? Avantajları Nelerdir?

Emzirme Destekleyici Sistem Nedir?

Emzirme dönemindeki anneler bazı durumlarda bebeklerini emziremezler. Bebek, hiç gelmeyen veya az gelen anne sütü nedeniyle emmeyi reddedebilir ve emme refleksini tamamen kaybedebilir. Sütün az gelmesinin bazı tıbbi nedenleri de olabilir. Özellikle hormon bozuklukları başta olmak üzere, bazı göğüs ameliyatları veya diyabet gibi kronik hastalıklar sütün az gelmesiyle ilgili rahatsızlıklardan bazılarıdır. Bazen de psikolojik problemler nedeniyle emzirme sorunu yaşanabilir. Emzirme destekleyici sistem (kısaca EDS), anne sütünün yeterli olmadığı durumlarda bebeğin emmeye devam etmesi ve beslenmesinin kesintiye uğramaması için kullanılan bir üründür. Anne, bu sistem sayesinde bebeğini emzirmeye devam edebilmektedir. Hatta, bebeğinin yanında annesi olmasa dahi EDS ile besleme mümkün olmaktadır. Anne sütünün faydaları düşünüldüğünde bebeğin memeyi reddetmesinin önüne geçilmesi ve anne sütüne devam edilebilmesi çok önemlidir.

EDS ile bebeğin hem memeden anne sütü hem de biberondan mama veya süt emerek beslenmesi sağlanabilir. Bu yöntemler birlikte uygulanabildiği gibi tek başına da uygulanabilir. İlk yöntemde, anne sütü daha önce sağılıp biberona doldurularak EDS ile bebeğe verilebilir. Diğer yöntemde ise hazırlanan mama veya süt, memeden emme refleksini bozmadan, bebeğe verilebilir. Böylece, anneden emdiğini zanneden bebek sütten kesilmeyecektir. Annenin, bebeğinin yanında olamadığı zamanlarda ise başka bir kişi EDS düzeneğini kendi parmağına bağlayıp bebeğin beslenmesini sağlayabilir. Buna parmakta EDS denir.

Annenin sütü az geliyorsa bebeğin beslenmesi EDS ile desteklenebilir. Bebek, sütün bol geldiği hissine kapılacağı için sütten kesilmez. Anne de bebeğinin emme isteği karşısında psikolojik olarak rahatlar. Anne emzirdiği sürece bebeğiyle olan duygusal bağı kuvvetlenir. Bebek de emdiği sürece emme refleksini kaybetmez.

Çoğu annenin yaşadığı zorluklardan belki de en önemlisi bebeğin beslenmesiyle ilgilidir. EDS bu sorunun çözülmesine yardımcı olmaktadır. Emzirme destekleyici sistem sayesinde bebeğin emme içgüdüsü bozulmaz ve bu sayede biberon kullanımı da geciktirilmiş olur. Bebeğin sağlıklı beslenmesinin önemi kadar anneyle ten temasında bulunarak beslenmesi de önemlidir.

Emzirme Destekleyici Sistem Nasıl Uygulanır?

Bu sistemin hazırlarını piyasada bulmak mümkündür. Ayrıca evde hazırlamak da oldukça kolaydır.
EDS uygulamalarında mikroplardan korunabilmek için öncelikle ellerin sabun ve suyla iyice yıkanması gerekir.
Emzirme destekleyici sistemde kullanılacak ürünlerin arasında en temel olanı beslenme sondasıdır. Bu ürünü piyasada, nazogastrik beslenme kateteri (sondası) veya emzirme destekleyici sonda olarak bulmak mümkündür. Bunlar, kalınlık ölçüsüne göre her biri farklı renkte ve numarada olan tıbbi malzemelerdir. Uzunlukları 50 cm’dir. Kateterler 4, 5, 6, 8, 10 ve 12 numaralardan oluştur. Kullanılacak kateterin numarası bebeğin kaç aylık olduğuna göre değişir.

• 0-1 aylık bebeklerde 4 numara (kırmızı)
• 1-2 aylık bebeklerde 5 numara (gri)
• 2-3 aylık bebeklerde 6 numara (açık yeşil)
• 3-4 aylık bebeklerde 8 numara (mavi)
• 4-5 aylık bebeklerde 10 numara (siyah)
• 5-6 aylık bebeklerde 12 numara (beyaz)

Kullanılması gereken numaralar genel olarak bu şekilde olsa da bebeğin gelişimi de göz önünde bulundurulmalıdır. 6 aylıktan sonrası için beslenmeyi hekim önerileriyle yapmak gerekir. Büyük numaralı beslenme kateterlerinde sıvı akışı fazla olabilir. Kateterin orta kısmı biraz kıvrılarak akış azaltılabilir.

Emzirme destekleyici sistemde genel olarak ihtiyaç duyulan ürünler şunlardır:

• Biberon
• Beslenme kateteri
• Flaster
• İğnesiz enjektör (şırınga) çeşitleri
• Pudrasız steril eldiven

Bebeğin daha önceden sağılan anne sütünü emebilmesi için EDS düzeneğinin hazır hale getirilmesi gerekir. Öncelikle, nazogastrik beslenme kateteri biberonun emzik bölümünün deliğinden hava kaçağı olmayacak şekilde geçirilir. Delik çok darsa emziğin ucu kesilerek genişletilebilir. Beslenme kateterleri zaten çok ince olduğundan çok az genişletme bile yeterli olacaktır. Bu işlemin geri dönüşü olmadığı için temkinli bir şekilde kesmek gerekir. Gereğinden fazla genişletmek biberonun emzik kısmının bozulmasına ve işe yaramamasına neden olabilir.

Biberonun ucu gereğinden fazla genişletilirse hem hava kaçağı olacağı için bebek emmekte zorlanabilir hem de ters çevrilerek serum gibi kullanılırsa içindeki süt dışarı akabilir. Bu sorunlar kullanımı doğrudan etkilediği için beslenme kateterinin biberonun ucundan sıkıca geçtiğinden emin olunmalıdır. Biberonun emzik kısmı kullanılmadan da EDSuygulanabilir. Biberonun kapağı kapatılmaz ve kateterin renkli ucu doğrudan sütün içine daldırılır. Diğer yöntem ise 20cc veya 50c iğnesiz enjektörle kullanımdır. Bu yöntem genellikle daha küçük bebeklerde uygulandığı için biberon veya süt kabı yerine enjektör kullanılır. Kateterin renkli kısmı enjektörün ucuna takılır ve enjektörün içindeki süt bebeğin emme hızına uygun şekilde yavaşça katetere gönderilir.

Nazogastrik beslenme kateterinin iki ucu vardır. Kateterin renkli ucu biberonun içinde kalacak şekilde emzik deliğinden geçirilir. Kateterin biberon tarafı ise sütün içinde duracak şekilde konumlandırılır. Biberon yerine enjektör de kullanılabilir ancak en kolay ve güvenli yöntem biberonla uygulanan yöntemdir. Renksiz olan tarafı bebeğin ağzına gelecek şekilde annenin memesine veya parmağa flasterle sabitlenir. Bebek annesini emerken kateterin uç kısmı bebeğin ağzının içinde olacak şekilde ayarlanır. Böylece bebek emerken hem anneden hem de biberondan gelen sütle beslenir.

Biberon veya süt kabı emme seviyesinin ne kadar yükseğinde tutulursa sütün akışı da o oranda artar. Biberon, emzik kısmı aşağıya doğru gelecek şekilde annenin boynuna asılabilir. Yoğun bir şekilde gelen süt bebeğin emme refleksinin güçlenmesini sağlar. Emzirme devam ettikçe annenin süt miktarında da zamanla artış olur. Bebeğin emme refleksinin ve annenin süt miktarının yeterli seviyeye ulaşmasıyla birlikte bebek doğrudan anneden emmeye devam edebiliyorsa EDS kullanımından vazgeçilebilir.
Parmakta EDS uygulanacaksa kateter flasterle parmağa sabitlenir. Parmağın ucu üst damağa değecek şekilde bebeğin ağzına yerleştirilir. Kateter de bebeğin ağzının yan tarafından sokulabilir. Bebek, parmağı anne memesi zannedip refleks olarak emmeye başlar ve kateter sayesinde biberonda bulunan süt ya da mamayla beslenmiş olur. Tamamen doyduğunda ise parmağı bırakıp ağzından çıkarır. Daha hijyenik bir beslenme sağlamak için pudrasız steril eldiven kullanılabilir. Eldiven kullanıldığında kateterin eldivenin içinden geçirilip parmak ucuna kadar getirilmesi gerekir. Kateterin ucu parmak ucuyla aynı hizada olmalıdır.

Emzirme destekleyici sistemde kullanılan kateterler steril olarak paketlenmiştir ve tek kullanımlıktır. Besin ile temas ettiği için birden fazla kez kullanıldığında içinde bakteri oluşabilir. Oluşan bakteriler bebeklerde bazı rahatsızlıklara neden olabilir. Bu riski en aza indirmek için kateterlerin kullanıldıktan sonra uygun şekilde temizlenmesi gerekir. Temizleme işlemi 5cc veya 10cc iğnesiz enjektörlerle yapılabilir. Kateterin renkli tarafı, içine saf su doldurulmuş enjektörün ucuna takılır ve su basınçlı bir şekilde kateterin içinden geçirilerek temizlik sağlanır. Kateterler hiçbir kimyasal maddeyle temizlemeye uygun değildir. Kimyasal madde kalıntıları bebeğe zarar verebilir. Diğer parçalar da hijyen kurallarına uygun şekilde suyla temizlenebilir. Temizlik esnasında sabun kullanılması durumunda parçaların iyice yıkanması gerekir. Bebeğin sağlığı açısından herhangi bir kalıntı söz konusu olmamalıdır.

Göğüste EDS Nedir? Nasıl Kullanılır?

Göğüste EDS kullanımı için annenin önceden sağdığı süt veya hazırladığı mama biberona doldurulur. Daha sonra dolu biberona sondanın renkli ucu daldırılır. Serum gibi uygulanacaksa, kateter biberonun ucundan geçirilerek biberonun kapağı kapatılmalıdır. Renkli ucu süte daldırılan kateterin diğer delikli ucu ise anne göğsüne denk gelecek şekilde bir flaster ile bantlanır. Düzenek bu şekilde hazırlandıktan sonra emzirmeye başlanabilir. Bebek sütün anneden geldiğini düşünerek emmeye devam edecektir. Bebeğin emme refleksi gelişirken annenin de süt üretimi artacaktır.

Parmakta EDS Nedir? Nasıl Kullanılır?

Göğüste EDS dışında parmakta EDS diye adlandırılan bir yöntem daha vardır. Göğüste EDS daha fazla önerilen bir yöntem olsa da bazı durumlarda mümkün olmamaktadır. Anne göğsünden emzirme mümkün değilse veya anne bebeğin yanında olamıyorsa parmakta EDS yöntemi kullanılabilir. Bu yöntemde kateter flasterle parmağa sabitlenir. Parmağın ucu üst damağa değecek şekilde bebeğin ağzına yerleştirilir. Kateter de bebeğin ağzının yan tarafından sokulabilir. Bebek, parmağı anne memesi zannedip refleks olarak emmeye başlar ve kateter sayesinde biberonda bulunan süt ya da mamayla beslenmiş olur. Daha hijyenik bir beslenme sağlamak için pudrasız steril eldiven kullanılabilir. Eldiven kullanıldığında kateterin eldivenin içinden geçirilip parmak ucuna kadar getirilmesi gerekir. Kateterin ucu parmak ucuyla aynı hizada olmalıdır.

Emzirme Destekleyici Sistemin Avantajları Nelerdir?

EDS kullanımının birden fazla yöntemi vardır. En çok tercih edilen ve önerilen yöntem anne göğsünden beslemedir. Emzirmede ilk amaç bebeğin beslenmesidir. Bunu anneye temas ederek yapması bebeğin gelişimi ve beslenme alışkanlığı açısından çok önemlidir. Normal bir şekilde emzirmenin birçok faydası vardır. Bunlar:

• Dokulardaki sütün sağlıklı bir şekilde boşaltımını sağlar.
• Annenin süt üretiminin artmasını sağlar.
• Bebeğin doğal emme refleksinin gelişmesini sağlar.
• Bebeğin damağının doğru şekillenmesini sağlar.
• Emzirme sırasında oluşan temas bebeğin güven duygusunun gelişmesini sağlar.

Doğal emzirme gerçekleşemiyorsa EDS ile doğala en yakın şekilde bebeğin beslenmesi sağlanabilir. EDS’nin bazı avantajları aşağıda listelenmiştir:

• Bebek, anne sütü veya takviye mamayla yeterli seviyede beslenebilir.
• Karnı doyan bebek huzursuz olmaz ve rahat uyur.
• Bebek ile anne arasında ten teması kopmaz.
• Annenin ten sıcaklığı sayesinde bebeğin emme davranışı zarar görmez.
• Bebeğin emme refleksi kaybolmaz.
• Bebek, süt gelmiyor diye kızıp emmeyi bırakmaz.
• Anne emzirmeye devam ettiği için sütü kesilmez.
• Bebek emmeyi, anne de emzirmeyi öğrenir.
• Annenin sütü sağılabiliyor ancak emzirme gerçekleşmiyorsa parmakta EDS ile besleme yapılabilir.
• Annesini doğum esnasında kaybetmiş olan bebekler de parmakta EDS ile beslenebilir.
• Bebeğin emerek beslenmesi için annenin yanında olma zorunluluğu ortadan kalkar.
• Bebek çok küçükse ve memeden emmeyi beceremiyorsa parmakta EDS ile beslenebilir.
• Tam olarak meme emmeyi beceremeyen bebeklerde başlangıçta parmakta EDS uygulanabilir, bir süre sonra annenin emzirmesi sağlanabilir.
• Anne, sütüm bitti endişesi olmadan dilediği kadar emzirme imkanına sahip olur.
• Biberon kullanımı daha ileri bir zamana ertelenebilir.
• Sütü hiç gelmeyen anneler EDS sayesinde bebeğini emzirebilir ve duygusal bağlarını güçlendirebilir.
• Emzirmek, anne ve bebek arasındaki bağı güçlü tutar, bebeklerin özgüven duygusu geliştirir.
• Emziren kadınlarda göğüs kanserine yakalanma riski azalır.