Hemoroid Nedir, Neden Olur? Hemoroid Belirtiler Nelerdir, Tedavisi Nasıl Olur?

Hemoroid rektumun ve anüsün en alt kısmında, anal kanalın sonunda bulunan genişlemiş damarlardır. Bu kan damarlarının duvarları bazen gerilerek o kadar genişler ki, damarlar daha da şişerek tahriş olurlar.

Bu şişme ve tahriş olmanın sonucunda da makatın dışına çıkarlar. Bu durum halk arasında basur veya mayasıl adıyla da bilinir. Hemoroidler iç ve dış hemoroidler olarak ikiye ayrılırlar ve belirtilerine göre dört farklı derecede ölçülürler.

İç Hemoroidler Nedir?

İç hemoroidler makatın genellikle görülemeyecek veya hissedilmeyecek kadar derin bir noktasındadır. Bulundukları bölgede acı algılayan sinirlerin sayısının azlığından dolayı genellikle ağrıya veya acıya neden olmazlar.

Dışkıda, klozette ya da tuvalet kağıdında görülen kan en belirgin emaresidir. Bunun haricinde hemoroidleri çevredeki diğer dokudan daha pembe renge sahip nemli yumrular olarak görmek mümkündür.

Bunlara prolapslı hemoroidler denir. Bu hemoroidler kendiliklerinden geri girebilirler ya da yumuşak bir şekilde içeri bastırılabilirler.

Dış Hemoroidler Nedir?

Dış hemoroidler, makatın dış çeperindeki derinin hemen altındadır. Burada daha fazla ağrı algılayan sinir mevcut olduğu için dış hemoroid belirtileri arasında ağrı, kanama, kaşıntı ve şişlikler görülür.

Hemoroid Tromboz Nedir?

Bazı hemoroid vakalarında bir kan pıhtısı nedeniyle hemoroid mor ya da mavi bir renk alabilir. Buna tromboz adı verilir. Bu durum ağrıya, kaşıntıya ve kanamaya neden olabilir. Pıhtı çözüldüğünde geriye bir kısım deri parçası kalabilir ve bu parça irrite olabilir.

Hemoroid Neden Olur?

Eğer aile bireylerinde geçmişte hemoroid görüldüyse, hemoroid olma olasılığı artar. Bunun yanı sıra alt rektum bölgesinde fazla basınç kan akışını etkileyerek oradaki damarları şişirebilir.

Bu durum tuvalet yaparken, ağır bir cismi kaldırmaya ya da itmeye çalışırken zorlanınca, obezite nedeniyle vücudun ekstra ağırlık taşımasında, gebelik esnasında büyüyen fetüs uterus damarlarına bastırması durumunda, sürekli düşük lifli bir diyet takip ediliyorsa, egzersizden uzak bir hayat yaşanıyorsa, ya da makat aracılığıyla cinsel ilişkiye girildiğinde ortaya çıkabilir.

Çok uzun süreler boyunca pozisyon değiştirmeden ayakta duran ya da oturan kişiler de risk altındadır. Yine uzun süre boyunca geçmeyen ishal ya da kabızlık hemoroid risk faktörlerini arttırmaktadır. Öksürme, hapşırma ya da kusma var olan hemoroid durumunu kötüleştirebilir.

Hemoroid Belirtileri Nelerdir?

1.  derece hemoroidde en önemli şikayet görülen kanamadır. Hemoroidler teşhis için gerçekleştirilen rektoskopi sırasında belirlenir.
2. derece hemoroidlerde kanamanın yanı sıra kaşıntı şikayeti mevcuttur. Bunlar anal muayene esnasında ve ıkınma esnasında belirlenir.
3. derece hemoroidlerde ise kanama ve kaşıntının yanı sıra makatta akıntı veya ıslaklık hissi şikayeti mevcuttur. Anal muayene esnasında makatın dışına çıkmış hemoroid pakeleri ile belirlenir. Bunlar muayene esnasında içeriye gönderilebilir.
4. derece hemoroidlerde ise akıntı, kanama, ve kaşıntının yanı sıra ağrı şikayeti mevcuttur. Bu derecede muayene ile içeri gönderilemeyen şişlikler saptanır.
   Hemoroid kaynaklı olmasa bile rektal kanama görülen her durumda doktora başvurulmalıdır. Rektal kanama aynı zamanda Crohn hastalığı, divertikülit, kolit, kolon polipleri, veya kolorektal kanserin bir belirtisidir.

Anal çatlaklar da ağrıya veya kanamaya neden olabilir. En doğru teşhis ve tedavi için mutlaka bir sağlık uzmanına başvurmak gereklidir.

Hemoroid Tanısı Nasıl Konulur?

Doktorunuz tıbbi geçmişi ve semptomlar hakkında çeşitli sorular soracak, ardından mevcut olan bir kaç muayeneden birisini veya vakaya göre tamamını gerçekleştirecektir.

Bunlardan ilki esnasında doktor topaklar, şişme, tahriş veya diğer sorunların varlığını kontrol etmek için anüse ve rektuma baktığı fiziksel muayenedir.

İkinci muayene yönteminde ise doktor hijyenik bir eldiven giydikten sonra, kas tonusunu inceler ve yine hassasiyet, şişme, topaklar, tahriş ve benzeri problemleri hissetmek üzere rektumu parmak ile kontrol eder. Buna dijital rektal muayene yöntemi adı verilir.

İç hemoroidleri teşhis etmek ve olası diğer tıbbi sorunların varlığını kontrol etmek için daha karmaşık muayene yöntemleri gerekebilir.

Bu amaçla rektoskop ya da proktoskop isimli aletlerle gerçekleştirilen muayeneye ise rektoskopi ya da proktoskopi adı verilir.

Anal kanalın incelenmesi için anoskop isimli bir kısa plastik tüpün kullanıldığı anoskopi, alt kolon bölgesinin incelenmesine yardımcı olan sigmoidoskop isimli esnek ve ışıklı bir tüp ile gerçekleştirilen sigmoidoskopi ve bütün kalın bağırsağın kontrolü için kullanılan uzun ve esnek bir tüp olan kolonoskoptan faydalanılan kolonoskopi de kullanılan muayene yöntemleri arasındadır.

Hemoroid Tedavisi Nasıl Olur?

Özellikle dış hemoroidlerin rahatsızlık veren semptomları genellikle kendiliklerinden ortadan kalkar. Uygun bir tedavi planı doktor tarafından semptomların ne kadar ağır olduğuna göre belirlenecektir.

Yaşam tarzında değişiklikler, tıbbi ilaçlar ve cerrahi müdahaleler hemoroid tedavileri arasında kullanılan yöntemlerdir. Bu yöntemler hemoroidi kolaylıkla tedavi edebilse bile hemoroidi ortaya çıkaran şartlar değiştirilmediği takdirde hemoroidlerin tekrarlaması ihtimali yükselir.

Basit yaşam tarzı değişiklikleri genellikle 2 ila 7 gün içinde hafif hemoroit semptomlarını ortadan kaldırabilir. Lif tüketimi besinlerin bağırsaklardan geçişini kolaylaştıracaktır.

Bunun için beslenme esnasında meyve, sebze ve tahıllara ağırlık verilerek diyete lif eklenebilir. Daha fazla su tüketmek yine semptomları azaltmak için yardımcı olabilir.

Ilık su ile yapılan banyolar yine hemoroid semptomlarına iyi gelecektir. Sorunlu noktalara buz ile masaj yapmak ağrı ve kaşıntıyı yumuşatmak için etkili bir yöntemdir.

Çeşitli bitkisel kremler ve pomatlar, doktor tarafından kontrol edildikten sonra hemoroit tedavisinde kullanılabilir.

Hemoroid tedavisi için eğer varsa, öncelikle altta yatan kabızlık yada ishal gibi sorunlar giderilerek barsak fonksiyonlarının düzenlenmesi sağlanır. Eğer semptomlar kendiliğinden düzelmiyorsa ilaç tedavisine başvurulur. İlaç tedavisi sırasında hap, fitil, krem, pomat ve mendil şeklinde farklı ilaç formları kullanılır.

İlaç tedavisine dirençli düşük dereceli hemoroidlerde, yüksek dereceli hemoroidlerde, sıkışma ve tromboz gibi komplikasyonlara neden olan hemoroidlerde ise cerrahi tedavi yöntemlerine başvurulur.

Cerrahi tedavi yöntemleri arasında bant ligasyon, skleroterapi, klasik cerrahi yöntemlerle hemoroidektomi operasyonu, ya da lazer ile operasyon vardır.

Klasik cerrahi operasyon en az bir gün hastanede kalmayı gerektirecektir. Lazer ile gerçekleştirilen operasyonlar daha kısa tıbbi bakım gerektirir.

Hemoroid Nasıl Önlenir?

Hemoroid tedavisi sırasında kullanılan yaşam tarzındaki değişiklik yöntemleri aynı zamanda hemoroidin önlenmesinde de yardımcı olur.

Yiyeceklerin sindirim sisteminden geçişini kolaylaştıran lifli gıdalara öncelik verilmesi önemlidir. Bunun için sebze, meyve, kepekli tahıllar, fındık, kuruyemiş, tam buğday, nohut, fasulye ve baklagillerden yararlanılabilir. Daha fazla su içmek kabızlığı önler ve bağırsak hareketlerinde zorlanma riskini azaltır.

Lifli meyve ve sebzelerde de bu durumda yardımcı olabilecek su mevcuttur. Her gün yarım saat yürümek gibi fiziksel aktiviteler hem vücudun hareketliliğini arttıracağı hem de sağlıklı bir kiloyu korumaya yardımcı olacağı için hemoroid riskini azaltır.

Tuvalete ihtiyaç anında uğramakta gecikmemek önemlidir, beklememek gerekir. Uzun süre tuvalette oturur pozisyonda kalmak hemoroid riskini arttırıcı bir harekettir ve kaçınılması gerekir.

Hemoroid Ameliyatı Sonrası Nelerden Kaçınmalı?

Hemoroid operasyonu sonrasında, erken dönemde bir miktar ağrı ve kanama görülmesi doğaldır. Bu ameliyatın iyileşme sürecinin parçasıdır. Ancak uzun vadede hemoroidin tekrar ortaya çıkmaması için, duruma neden olan kabızlık, aşırı kilo gibi durumlardan kaçınmak gereklidir.